Hebzucht
Woorden als daden. Onder die vlag is Braakland/ZheBilding Oostende binnen gevaren als centrale gast van Theater Aan Zee. In het kielzog van het Leuvense muziektheatergezelschap volgt een heel verscheiden vloot aan lekkere voorstellingen. Sommigen drijven op een stroom muzikale woorden. Anderen zijn cargo’s vol wereldwijsheid.
Hebzucht heeft het allebei. De tekst van Stijn Devillé geeft een gezicht aan de kredietcrisis, zoals die in 2008 uitbrak. Op pulserende klanken hupt eerst de heilige drievuldigheid van ceo Jean-Luc, voorzitter Stevie en financieel manager Thomas van de Axis-bank van target naar target. Het is het monotone dictaat van de jungle: groei, prestatiedwang, eten of gegeten worden. Maar alles en iedereen op scène straalt. Economie gaat om verlangen.
Tot er ruis komt op de soundtrack, een ijle toon van onrust. We weten allen dat de ballon zal knappen, maar Braakland geeft aan die klap weer de gepaste ontzetting. Ineens blijken alle nulletjes nul. Blijken alle protagonisten slechts speelballen. Hun huppen wordt puffen, dan weghollen met riante cash. Het absurdisme daarvan, dat waren we vergeten. Hebzucht grijpt je er weer mee bij de kraag. Daarvoor hoeft Devillé niet eens te betogen. Hij constateert.
Die meticuleuze analyse, over CDO’s en CDS’en die je om de oren vliegen als in een lesje financiële economie, is maar het kleedje. Hebzucht draait niet om bankieren, niet om Fortis. Hebzucht draait om waarde. Wat kennen we hoeveel toe? De markten zijn niet langer een kwestie van vraag en aanbod, zo legt Braakland bloot. De wipplank tussen winst en verlies heet tegenwoordig louter geloof, vertrouwen, perceptie. Dat is de crisis.
Het is een waardencrisis, toont Emma, Devillé’s dochter die op scène het laatste woord krijgt. Met haar naïeve kinderblik op het hele bankensprookje staat ze voor alles wat de markten aan menselijkheid ontberen. Ons geld of ons leven, wat is ons het meeste waard?
Diezelfde vraag geldt de voorstelling zelf, als theater. De artistieke waarde ervan is binnen het parcours van Braakland zeker niet uitzonderlijk. Te verwachten vakmanschap dus, in spel en muziek. Haar eigenlijke kapitaal is haar maatschappelijke. Hebzucht maakt geschiedenis, in lijn met die paar unieke creaties die elke zoveel jaar hun tijd documenteren en confronteren als een collectief trauma, precies op het juiste moment.
Hebzucht, kortom, is een daad. Een daad van verantwoordelijkheid. Het maakt van deze voorstelling de meest waardevolle van afgelopen seizoen.
Wouter Hillaert, de Standaard, 31-07-2012 |
CD watte?CDO, CDS, Hedge Fund, Moody’s,… Braakland/ZheBilding strooit lustig moeilijke financiële termen in het rond in hun nieuwe voorstelling ‘Hebzucht’. "Maar zal ik de voorstelling dan wel begrijpen als ik niets ken van bankzaken?", denkt u nu misschien. Wees vooral niet bang. Regisseur Stijn Devillé, die tevens ook de tekst schreef, heeft ervoor gezorgd dat zelfs de grootste leken van deze geweldige voorstelling kunnen genieten. Aangename kennismaking'Hebzucht' vertelt het verhaal van de teloorgang van een bankimperium. De fictieve bank AXIS wordt geleid door Etienne Lallemand, ook wel Stevie genoemd, die met veel energie wordt neergezet door Dirk Buyse. Lallemand heeft net een nieuwe CEO aangesteld die zijn bank een nieuw fris imago moet leveren (en liefst ook voor wat meer winst moet zorgen, want zo gaat dat in de bankwereld. It’s all about the money!). Daarvoor heeft hij een grote naam gevonden: Jean-Luc Pollard. Deze rol wordt vertolkt door Kris Cuppens, die het publiek meteen overtuigt met een speech die u doet denken dat hij de nieuwe Messias is, zeker wanneer hij met de ’10 regels om een goede bankmedewerker te worden’ afkomt. Etienne heeft een dochter, Gwendolyn, die docente is aan de Oxford University. Ze is getrouwd met Thomas en zij hebben samen een zoontje, Simon. Sara Vertongen speelt Gwendolyn met een zekere somberheid en hardheid die toch u meteen raakt. Thomas is iemand waar maar moeilijk vat op te krijgen is en die nogal emotieloos en koel overkomt. Zeker geen simpele rol, maar voor Jorre Vandenbussche geen probleem. Gwendolyn, Thomas en Simon zijn teruggekomen vanuit Londen voor de begrafenis van Thomas’ ouders. Samen met hen is ook de oudere broer van Thomas meegekomen, Carl. Carl is eigenlijk de enige die de crisis ziet aankomen, maar omdat hij aan de drugs zit, wordt hij door niemand echt serieus genomen. Michaël Pas brengt de nerveuze en zeer gevatte Carl heel overtuigend. Dan rest er nog de rol van de premier, een kleinere rol, maar daarom niet minder belangrijk. Hij zorgt namelijk voor een wending in de voorstelling wanneer hij Gwendolyn een interessant aanbod doet. Stijn Devillé deelt deze rol met Tom Van Bauwel. Het is eten of gegeten worden!Dat de banksector een harde wereld is, weet iedereen en dat is ook heel duidelijk in 'Hebzucht'. Mensen worden zonder boe of ba ontslagen of opgelicht. Zoals Kris Cuppens het op een bepaald moment zo mooi zegt, "het is eten of gegeten worden!" Maar de voorstelling gaat niet alleen over de beslissingen die in de kantoren genomen worden, ook de persoonlijke problemen en relaties van de personages worden uitgediept en verduidelijkt en dit levert soms heftige scènes op. De paniek die volgt wanneer het duidelijk wordt dat de hele bankwereld ineenstort en de financiële crisis begint, wordt op een geweldige manier weergegeven: micro’s worden op een hoop geschoven, een persconferentie begint, gevolgd door een hevige ruzie tussen Thomas en Gwendolyn waar heel wat emotie aan te pas komt. Intussen probeert Carl hen op de achtergrond te bereiken door in een andere micro hun namen te roepen. Soms is er zoveel aan de gang dat u haast niet kunt kiezen waar te kijken. Even op een neer springen.Een voorstelling van Braakland/ZheBilding zonder muziek, dat is als een café zonder bier, een cowboy zonder pistool, België zonder regeringsonderhandelingen. Ook nu weer worden de spelscènes aangevuld en versterkt met muziek. Deze keer komt die van Rudy Trouvé, Gerrit Valckenaers en Gunter Nagels. Zij zorgen op de juiste momenten voor de juiste sfeer door nu eens rustige en ijle klanken, dan weer een aanstekelijk ritme te produceren waarbij u wel even met de voeten op en neer moet wippen. Dit doen ook de acteurs, maar dan wel iets uitbundiger. Ze springen in het rond en doen met dit gedrag spontaan een glimlach op uw gezicht verschijnen. Er worden bovendien heel originele nieuwe ‘instrumenten’ gebruikt, zo bespeelt Gerrit Valckenaers op een gegeven moment een kapotte spiegel. Een pluim voor de muzikanten dus! En dan is er nog…Op momenten waarop het allemaal even te veel lijkt te worden, haalt Stijn Devillé zijn geheim wapen tevoorschijn. Een jong meisje van ongeveer een jaar of 12 komt het podium opgelopen en start een geluidsfragment. We horen een kinderstem die ons op een simpele manier de moeilijke crisis en financiële situatie uitlegt. Zo bent u weer helemaal mee (en ondertussen bent u ook wel een beetje vertederd door de schattige manier waarop ze de ingewikkelde Engelse termen uitspreekt). Deze belangrijke rol wordt vertolkt door 3 jonge actrices: Emma Devillé (jawel, de dochter van), Lore Meesters en Margot Haljan. ‘Hebzucht’ lijkt op het eerste zicht een hele moeilijke, beetje saaie voorstelling als u alleen op het onderwerp afgaat, maar eens u in de theaterstoeltjes zit, zult u zeker genieten van dit meesterwerkje! Yanthe Louis, cobra.be, 12-4-2012 |
Er zijn twee mogelijkheden. Ofwel zou ik zelf een goede recensent zijn ofwel ga ik naar toneelstukken kijken waar de mening niet over verdeeld zijn.
De twee recensie zeggen eigenlijk exact hetzelfde, maar met andere bewoordingen. Op voorhand ben je bang dat het te moeilijk zal zijn, maar naderhand vind je het een meesterwerk. Punt.
Laat ons beginnen bij het begin. Deze voorstelling is anders dan veel voorstellingen omdat gebruik wordt gemaakt van verschillende muziekvormen die het stuk begeleiden. Op de juiste momenten begint er iemand muziek te spelen en pikken de acteurs daar soms handig op in. Dit geeft het stuk een frisse maar ook speciale toets die de kijker erg scherp houdt. Het blijft bizar om een toneelstuk te zien met micro's, ondanks het feit dat die later in het stuk hun waarde bewijzen. De recensenten storen zich hier blijkbaar niet aan, maar mij viel het onmiddellijk op. Dat zal dan wel aan mezlef liggen. Het verhaal zelf is bijzonder interessant. Als het de bedoeling was om mensen te laten nadenken over de banken en de bankencrisis dan is ze dat zeker gelukt. Mijn geld ligt ondertussen terug in een sok onder mijn matras en ik zal nooit van mijn leven een lening aangaan bij een grote bank die kan overleven dank zij staatssteun. De personages die het verhaal vertellen zijn zeer intrigerend, en worden telkens gespeeld door acteurs die perfect getypecast zijn. Michaël Pas blijft wat mij betreft een van de meest geniale acteurs in Vlaanderen is (hoewel ik sterk bevooroordeeld ben sinds Kulderzipken, de rol waarin hij mijn hart veroverde). Ook Sara Vertongen doet het goed als minister van financiën, maar overtuigt mij niet volledig. Dit komt natuurlijk door het feit dat ik Vertongen een week eerder aan het werk zag in een rol van een jong meisje. De overgang naar serieuze, oudere minister van financiën is wat abrupt voor mij, maar dat doet niets af aan haar acteercapaciteiten. De andere acteurs weten zeer goed waar ze mee bezig zijn en gaan volledig op in het stuk. Wat mij bijbleef zijn de momenten waarop de muziek aanzwol en de spelers als pinguïns begonnen rond te huppen. Geen idee wat hier de bedoeling van was, maar mij gaf het idee dat heel de bankencrisis is opgevangen door kippen zonder kop.
De vraag die we (ikzelf en de recensenten) ons stelden was of al dat economisch geneuzel niet te moeilijk zou zijn. Neen. En dat kwam vooral door de ontzettend slimme vondst om een klein meisje alles heel simplistisch te laten uitleggen. De actrice (die per voorstelling veranderde dus ik weet niet goed hoe ze heet) dit deed heel knap voor iemand van een jaar of tien. Dit gaf het stuk af en toe een rustpauze mee die broodnodig was om alles even te laten bezinken.
Was het stuk te lang? Misschien een beetje, maar achteraf bedacht ik me dat het nodig was om alles goed tot zijn recht te laten komen.
Het beste stuk dat ik gezien heb dit jaar. Zonder twijfel.